Mỗi dịp Tết đến, không khí vui tươi, rộn ràng lại tràn ngập trên khắp các bản làng vùng cao xã Nậm Chày, huyện Văn Bàn. Đây cũng là thời điểm diễn ra các lễ hội, mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc và là dịp để cộng đồng người Mông trên địa bàn được gặp gỡ, giao lưu, thể hiện bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc.
Ngày hội Văn hóa Tiếng Khèn dưới chân đỉnh Sinh Tcha Pao thu hút đông đảo người dân trong và ngoài xã
Trước ngày hội văn hóa tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, không khí tại Nậm Chày trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Mọi người từ thôn xa tới bản gần đều háo hức chuẩn bị cho sự kiện quan trọng này. Các cô gái, chàng trai xúng xính trong những bộ trang phục nhiều màu sắc, thêu dệt tinh xảo. Ngày hội đến, người Mông từ các bản làng khác nhau tụ tập về, tạo nên một khung cảnh nhộn nhịp. Âm thanh của trống lớn, tiếng nhạc réo rắt vang lên, khiến mọi người không khỏi hào hứng. Bầu không khí cũng càng thêm sôi động bởi tiếng cười, tiếng chào hỏi, và sự vui vẻ của những đứa trẻ nô đùa. Diễn ra từ mùng 3 tới mùng 5 Tết, Ngày hội văn hóa “Tiếng Khèn dưới chân đỉnh Sinh Tcha Pao” được UBND xã Nậm Chày tổ chức quy mô, bài bản. Một trong những hoạt động hấp dẫn và đặc sắc là hội thi dã bánh Giày, một truyền thống văn hóa độc đáo của bà con nơi đây.
Đồng chí Ngô Hoài Linh – Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện tham gia trải nghiệm dã bánh Giày tại ngày hội
Mỗi đội tham gia thi làm bánh sẽ bao gồm các thành viên từ nhiều gia đình khác nhau, tạo nên sự giao lưu, kết nối giữa các thế hệ và tình hàng xóm. Hội thi không chỉ dừng lại ở việc làm bánh mà còn có các phần thi phụ như trang trí bánh, giới thiệu về ý nghĩa của bánh Giày trong văn hóa của người Mông. Các sản phẩm này được đánh giá dựa trên nhiều tiêu chí như hình thức, hương vị và cách trình bày, tạo nên không khí thi đua sôi nổi và đầy hào hứng.
Trong không gian ngày hội, từng nhịp chày đưa lên, hạ xuống cùng tiếng hò reo cổ vũ vang vọng cả núi rừng
Bánh Giày truyền thống và cách trang trí bắt mắt
Người Mông nói chung, người Mông ở Nậm Chày nói riêng có kho tàng văn hóa độc đáo. Tham gia Ngày hội, người dân ở các thôn bản trên địa bàn cũng như ở xã lân cận đã được thưởng thức hơn 20 tiết mục văn hóa văn nghệ đặc sắc qua 2 phần thi biểu diễn nhạc cụ dân tộc và biểu diễn nghệ thuật. Các nghệ nhân thể hiện tài năng qua những điệu khèn độc đáo, tiếng sáo, đàn nhị réo rắt, những bài hát dân ca truyền miệng, kể về cuộc sống, tình yêu và truyền thuyết của dân tộc Mông, tạo nên bầu không khí thân quen và ấm cúng. Anh Vàng A Thắng thành viên CLB Khèn Mông xã Nậm Chày cho biết: "Để chuẩn bị cho Ngày hội, bản thân anh đã tích cực luyện tập và học hỏi các điệu múa, bài nhạc Khèn. Được chia sẻ văn hóa dân tộc tới đông đảo mọi người là niềm vui cũng là trách nhiệm của thế hệ trẻ người Mông xã Nậm Chày".
Những điệu múa, điệu Khèn uyển chuyển thu hút đông đảo người xem
Trong tiết trời tràn ngập sắc xuân, người Mông Nậm Chày cùng nhau hòa mình vào các trò chơi truyền thống như kéo co, đánh yến, ném pao, đi cà kheo… Tiếng cười, nói càng làm cho ngày hội thêm phần thú vị và hào hứng. Ngày hội cũng là dịp để các gia đình, bạn bè và các thế hệ giao lưu, kết nối. Bỏ qua những vất vả, lo toan của năm cũ, mọi người thường chúc Tết nhau, trao đổi quà, chia sẻ những món ăn đặc sắc.
Các trò chơi truyền thống, thể hiện tinh thần đoàn kết cộng đồng
Nậm Chày – một trong 10 xã nghèo nhất của tỉnh Lào Cai, đã và đang có nhiều đổi thay tích cực. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 40,53% xuống còn 29,64 %, Thu nhập bình quân đầu người trong năm 2024 là 31,54 triệu đồng/người, Xã duy trì và đạt 8/19 tiêu chí nông thôn mới. Đặc biệt là với sự chung tay hỗ trợ của huyện, các doanh nghiệp, Nậm Chày đã xóa nhà tạm, nhà dột nát cho 20 hộ trên địa bàn. Đồng chí La Xuân Thắm – Bí thư Đảng ủy xã Nậm Chày chia sẻ: “Tết Nguyên đán 2025, cấp ủy, chính quyền xã đã xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động mừng Đảng, mừng Xuân. Trong đó trọng tâm là Ngày hội văn hóa “Tiếng Khèn dưới chân đỉnh Sinh Tcha Pao”, tạo điều kiện để lưu giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Mông Nậm Chày, cũng là tạo động lực thi đua lao động sản xuất, giảm nghèo trong Nhân dân. Từ ngày hội văn hóa, sẽ nâng cấp thành lễ hội cấp xã, phát huy bản sắc văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng”.
Trao giải các phần thi
Ngày hội văn hóa “Tiếng Khèn dưới chân đỉnh Sinh Tcha Pao”, không chỉ là một dịp nghỉ ngơi, mà còn là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết, gắn bó của cộng đồng. Qua các hoạt động văn hóa phong phú, khẳng định bản sắc văn hóa riêng biệt, gìn giữ những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc Mông. Ngày hội khép lại, đồng bào Mông Nậm Chày quay trở lại cuộc sống thường nhật với tâm thế vui vẻ và cùng hi vọng vào một năm mới mùa màng bội thu.