Tiêu chuẩn văn hóa nông thôn mới quy định tại Thông tư số 17/2011/TT-BVHTTDL của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là căn cứ để các địa phương chỉ đạo, thực hiện các tiêu chí văn hóa trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới và các tiêu chí về phát triển văn hóa nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới.

Tập trung xây dựng “xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới” là khơi dậy tinh thần tự giác, trách nhiệm của mỗi thành viên xã hội, mỗi hộ gia đình, mỗi cộng đồng dân cư, phát huy tính cộng đồng, là động lực đẩy nhanh tiến độ và bảo đảm tính bền vững xây dựng nông thôn mới.

Xây dựng “xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”, nội dung sau:

1. Phát động mọi thành viên trong cộng đồng tích cực giúp nhau phát triển kinh tế.

a) Thực hiện tốt cuộc vận động “Ngày vì người nghèo”, góp phần xóa hộ đói; giảm hộ nghèo trong xã xuống dưới mức bình quân chung của tỉnh;

b) Có 80% trở lên hộ gia đình (làm nông nghiệp) trong xã được tuyên truyền, phổ biến khoa học-kỹ thuật về lĩnh vực sản xuất nông nghiệp;

c) Có 70% trở lên hộ gia đình tham gia các hình thức hợp tác phát triển kinh tế;

d) Có nhiều hoạt động phát triển sản xuất kinh doanh, thu hút lao động việc làm, nâng cao thu nhập của người dân.

2. Nâng cao chất lượng xây dựng gia đình văn hóa; thôn,, bản văn hóa.

a) Có 60% trở lên gia đình được công nhận “Gia đình văn hóa” 3 năm trở lên;

b) Có 70% trở lên hộ gia đình cải tạo được vườn tạp, không để đất hoang, khuôn viên nhà ở xanh, sạch, đẹp;

c) Có 15% trở lên hộ gia đình phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập từ sản xuất nông nghiệp hàng hóa và dịch vụ nông thôn;

d) Có từ 50% thôn, bản trở lên được công nhận và giữ vững danh hiệu “Thôn văn hóa”, “Bản văn hóa”  liên tục từ 5 năm trở lên;

đ) Có 50% trở lên thôn, bản văn hóa vận động được nhân dân đóng góp xây dựng và nâng cấp cơ sở vật chất hạ tầng kinh tế, văn hóa, xã hội ở cộng đồng.

3. Xây dựng thiết chế và phong trào văn hóa, thể thao cơ sở

a) Trung tâm Văn hóa-Thể thao xã có cơ sở vật chất, trang thiết bị bảo đảm; ổn định về tổ chức; hoạt động thường xuyên, hiệu quả; từng bước đạt chuẩn theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch;

b) 100% thôn, bản có Nhà Văn hóa-Khu thể thao; trong đó 50% Nhà Văn hóa-Khu thể thao đạt chuẩn theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch;

c) 100% thôn, bản duy trì được phong trào sinh hoạt câu lạc bộ; phong trào văn hóa, văn nghệ và thể thao quần chúng. Hằng năm, xã tổ chức được Liên hoan văn nghệ quần chúng và thi đấu các môn thể thao;

d) Di tích lịch sử-văn hóa, cảnh quan thiên nhiên được bảo vệ; các hình thức sinh hoạt văn hóa, thể thao truyền thống và thuần phong mỹ tục của địa phương được bảo tồn.

4. Xây dựng nếp sống văn minh, môi trường văn hóa nông thôn

a) 75% trở lên hộ gia đình thực hiện tốt các quy định về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội theo các quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch;

b) Xây dựng và thực hiện tốt nếp sống văn minh nơi công cộng, trong các sinh hoạt tập thể, cộng đồng; không có tệ nạn xã hội phát sinh, giảm mạnh các tệ nạn xã hội hiện có;

c) 100% thôn, bản có tổ vệ sinh, thường xuyên quét dọn, thu gom rác thải về nơi quy định. Xã tổ chức tốt việc xử lý rác thải tập trung theo quy chuẩn về môi trường; nghĩa trang xã, thôn, bản được xây dựng và quản lý theo quy hoạch;

d) Đạt chất lượng, hiệu quả thực hiện các phong trào: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; phòng chống tội phạm; bảo vệ an ninh trật tự an toàn xã hội; đền ơn đáp nghĩa; nhân đạo từ thiện; an toàn giao thông và các phong trào văn hóa-xã hội khác ở nông thôn.

5. Chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quy định của địa phương

a) 90% trở lên người dân được phổ biến và nghiêm chỉnh thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương;

b) 80% trở lên hộ gia đình nông dân tham gia thực hiện cuộc vận động xây dựng nông thôn mới; tham gia xây dựng cơ sở vật chất hạ tầng kinh tế-xã hội nông thôn mới;

c) 100% thôn, bản xây dựng và thực hiện hiệu quả quy ước cộng đồng, quy chế dân chủ ở cơ sở; không có khiếu kiện đông người, trái phát luật;

d) Các cơ sở kinh doanh dịch vụ văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch được xây dựng theo quy hoạch và quản lý theo pháp luật; không tàng trữ và lưu hành văn hóa phẩm có nội dung độc hại.

Năm 2013, UBND huyện Văn Bàn đã chỉ đạo 22/22 xã xây dựng kế hoạch triển khai xây dựng “xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”. Hằng năm Ban chỉ đạo Phong trào “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” huyện đã kiểm tra khép kín 22/22 xã đánh giá mức độ đạt chuẩn của từng xã, trên cơ sở đó xã có phương án phấn đấu đạt chuẩn từng tiêu chí, từng tiêu chuẩn hằng năm.

Đến năm 2015, huyện Văn Bàn đã có 3 xã được UBND huyện quyết định công nhận “xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”, gồm: xã Văn Sơn, xã Hòa Mạc, xã Khánh Yên Thượng. Đạt được danh hiệu “xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới” là cơ sở để UBND huyện trình UBND tỉnh cấp Bằng công nhận xã Văn Sơn, xã Hòa Mạc đạt chuẩn nông thôn mới.

Năm 2016 chắc chắn xã Khánh Yên Thượng đạt chuẩn nông thôn mới. Các xã Khánh Yên Trung,  Khánh Yên Hạ, Làng Giàng đang phấn đấu được công nhận “xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới” năm 2016 là cơ sở để xã Khánh Yên Trung, xã Khánh Yên Hạ về đích đạt chuẩn nông thôn mới năm 2016.

Tạ Minh Khuê: Phòng Văn hóa và Thông tin