Những điểm mới của Nghị định số 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 của Chính quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt.
Ngoài việc
tuân thủ các quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Giao thông đường
bộ năm 2008, Luật Đường sắt 2005, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật và các
quy định của pháp luật liên quan; kế thừa các quy định hiện hành của Nghị định
số 171/2013/NĐ-CP và Nghị định số 107/2014/NĐ-CP đã được thực hiện ổn định và
đáp ứng được yêu cầu của công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông, Nghị định
đã bổ sung, sửa đổi một số nội dung cho phù hợp với quy định của các văn bản
(mới) hướng dẫn thi hành Luật Giao thông đường bộ, Luật Đường sắt, đáp ứng yêu
cầu thực tiễn của công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông và khắc phục
triệt để những tồn tại, bất cập trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định
số 171/2013/NĐ-CP và Nghị định số 107/2014/NĐ-CP.
Trong lĩnh vực giao thông
đường bộ, các nội dung sửa đổi, bổ sung tập trung vào một số nhóm vấn đề cụ thể
sau:
1. Sửa đổi, bổ sung,
mô tả lại để làm rõ hơn đối với một số hành vi và nhóm hành vi vi phạm, như:
- Hành vi vi phạm của người
điều khiển xe ô tô chở người trên buồng lái quá số lượng quy định (điểm c khoản
1 Điều 5);
- Hành vi vi phạm của người
điều khiển xe ô tô, xe mô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng không sử dụng hoặc sử
dụng không đủ đèn chiếu sáng từ 19 giờ ngày hôm trước đến 05 giờ sáng ngày hôm
sau hoặc khi sương mù, thời tiết xấu hạn chế tầm nhìn; sử dụng đèn chiếu xa khi
tránh xe đi ngược chiều (điểm g khoản 3 Điều 5, điểm m khoản 1 Điều 6, điểm e
khoản 3 Điều 7;
- Gộp chung hành vi vi phạm
"không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông" và hành vi vi
phạm "khi tín hiệu đèn giao thông đã chuyển sang màu đỏ nhưng không dừng
lại trước vạch dừng mà vẫn tiếp tục đi, trừ trường hợp đã đi quá vạch dừng
trước khi tín hiệu đèn giao thông chuyển sang màu vàng" của người điều
khiển xe ô tô, xe mô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng lại thành một hành vi
"không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông".
- Hành vi vi phạm của người
điều khiển xe ô tô tải lắp thùng xe có kích thước không đúng thiết kế của nhà
sản xuất hoặc thiết kế cải tạo đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; điều
khiển xe ô tô vận chuyển hành khách lắp thêm hoặc tháo bớt ghế, giường nằm
(điểm đ khoản 3 Điều 16);
2. Bổ sung quy định xử
phạt đối với các hành vi và nhóm hành vi vi phạm, như:
- Bổ sung quy định xử phạt đối
với một số hành vi vi phạm chưa được quy định trong Nghị định hiện hành để đáp
ứng với yêu cầu thực tiễn của công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông:
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với người điều khiển xe ô tô có hành vi vi phạm: chở người trên xe ô tô không thắt
dây an toàn (tại vị trí có trang bị dây an toàn) khi xe đang chạy;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với người điều khiển xe ô tô có hành vi vi phạm: dùng tay sử dụng điện thoại di
động khi đang điều khiển xe chạy trên đường;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với người điều khiển xe ô tô có hành vi vi phạm: điều khiển xe đi qua dải phân
cách cứng ở giữa hai phần đường xe chạy; điều khiển xe đi trên hè phố (trừ
trường hợp điều khiển xe đi qua hè phố để vào nhà);
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với người điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng thực hiện hành vi:
lùi xe ở đường có biển "Cấm đi ngược chiều";
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi: cản trở hoặc không chấp hành yêu cầu
thanh tra, kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi: tự ý đào, đắp, san, lấp mặt bằng trong
phần đất dọc hai bên đường bộ dùng để quản lý, bảo trì, bảo vệ đường bộ; dựng
biển quảng cáo trên phần đất dọc hai bên đường bộ dùng để quản lý, bảo trì, bảo
vệ đường bộ;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi: chiếm dụng phần đường xe chạy hoặc lề
đường của đường ngoài đô thị làm nơi trông, giữ xe;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với tổ chức được giao quản lý, khai thác, bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông
đường bộ thực hiện hành vi vi phạm: không có biện pháp khắc phục kịp thời các
hư hỏng của công trình đường bộ gây mất an toàn giao thông; không có quy trình
quản lý, vận hành, khai thác, bảo trì đường bộ theo quy định hoặc không thực
hiện đầy đủ các nội dung quy định trong quy trình quản lý, vận hành, khai thác,
bảo trì đường bộ đã được phê duyệt;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với tổ chức thực hiện thu phí đường bộ để xảy ra ùn tắc giao thông tại khu vực
thu phí;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với người điều khiển xe ô tô, xe mô tô: có Giấy phép lái xe quốc tế do các nước
tham gia Công ước về Giao thông đường bộ năm 1968 cấp (trừ Giấy phép lái xe
quốc tế do Việt Nam cấp) nhưng không mang theo Giấy phép lái xe quốc gia;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với người điều khiển xe ô tô chở hành khách thực hiện hành vi: dừng đón, trả
hành khách quá thời gian quy định đón, trả hành khách không đúng địa điểm đón,
trả hành khách được ghi trong hợp đồng; đón, trả hành khách trên đường cao tốc;
vận chuyển khách liên vận quốc tế theo tuyến cố định không có danh sách hành
không theo quy định hoặc chở người không có tên trong danh sách hành khách;
điều khiển xe chở hành khách liên vận quốc tế không có hoặc không gắn ký hiệu
phân biệt quốc gia, phù hiệu liên vận theo quy định hoặc có nhưng đã hết giá
trị sử dụng hoặc sử dụng phù hiệu không do cơ quan có thẩm quyền cấp;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với cá nhân, tổ chức kinh doanh vận tải thực hiện hành vi: không niêm yết hoặc
niêm yết không chính xác, đầy đủ theo quy định về: biển số xe; khối lượng hành
lý miễn cước; số điện thoại đường dây nóng; khẩu hiệu "tính mạng con người
là trên hết"; không lưu trữ theo quy định các hồ sơ, tài liệu có liên quan
trong quá trình quản lý, điều hành hoạt động vận tải của đơn vị; không lập hồ
sơ lý lịch phương tiện, lý lịch hành nghề của lái xe theo quy định; không tổ
chức khám sức khỏe định kỳ cho lái xe theo quy định; không thông báo nội dung
hợp đồng vận chuyển khách tới Sở Giao thông vận tải trước khi thực hiện hợp
đồng vận chuyển hành khách theo quy định; sử dụng từ 02 hợp đồng vận chuyển trở
lên cho một chuyến xe vận tải hành khách theo hợp đồng, vận tải hành khách du
lịch; bán vé, thu tiền hoặc thực hiện việc xác nhận đặt chỗ cho hành khách đi
xe đối với xe kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng, vận tải hành khách
du lịch; bến xe không thực hiện quy trình đảm bảo an toàn giao thông cho xe ra,
vào bến hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ quy trình đảm bảo an toàn giao
thông cho xe ra, vào bến;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với chủ xe ô tô thực hiện hành vi: trốn nộp (không nộp) phí sử dụng đường bộ
theo quy định;
+ Bổ sung quy định xử phạt đối
với cơ sở đào tạo lái xe thực hiện hành vi: sử dụng xe tập lái không có mui che
mưa, nắng, không có ghế ngồi chắc chắn cho người học trên thùng xe; không thực
hiện việc ký hợp đồng đào tạo, thanh lý hợp đồng đào tạo với người học lái xe
theo quy định hoặc có ký hợp đồng đào tạo, thanh lý hợp đồng đào tạo nhưng
không do người học lái xe trực tiếp ký.
2. Về chế tài xử phạt
Việc quy định chế tài xử phạt
(mức phạt tiền, hình thức xử phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả) đảm bảo
nguyên tắc tương xứng với tính chất, mức độ, hậu quả hành vi vi phạm, bảo đảm
tính hợp lý, thống nhất giữa các điều khoản của Nghị định, tính thống nhất của
hệ thống pháp luật, tính răn đe và khả thi khi thực hiện.
Trong lĩnh vực đường bộ, Nghị
định đã điều chỉnh mức xử phạt đối với một số nhóm hành vi và hành vi như:
- Nhóm hành vi vi phạm về nồng
độ cồn;
- Nhóm hành vi vi phạm quy
định về tốc độ;
- Nhóm hành vi vi phạm trên
đường cao tốc;
- Một số hành vi vi phạm quy
tắc giao thông;
- Nhóm hành vi chở hàng quá trọng
tải cho phép chở của phương tiện;
- Nhóm hành vi chở hàng quá
tải trọng cho phép của cầu, đường;
- Một số hành vi vi phạm liên
quan đến kinh doanh vận tải đường bộ;
- Một số hành vi vi phạm về
kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.
3. Về thẩm quyền xử phạt
Để tăng cường kiểm soát xe quá
tải ngay tại đầu nguồn hàng, bổ sung phân định thẩm quyền xử phạt cho Cảng vụ
hàng hải, Cảng vụ hàng không, Cảng vụ đường thủy nội địa, người được giao thực
hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành đường sắt, hàng không, hàng hải, đường
thủy nội địa trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao có thẩm quyền xử phạt
đối với hành vi "xếp hàng hóa lên mỗi xe ô tô vượt quá trọng tải cho phép
chở của xe" (khoản 7 Điều 69); đồng thời bổ sung quy định về thẩm quyền xử
phạt của từng chức danh thuộc các lực lượng này (khoản 2, khoản 4, khoản 5 Điều
70).
4. Về thẩm quyền lập
biên bản
Bổ sung quy định thẩm quyền
lập biên bản vi phạm hành chính cho công chức, viên chức thuộc Thanh tra Sở
Giao thông vận tải, Cảng vụ hàng hải, Cảng vụ hàng không, Cảng vụ đường thủy
nội địa đang thi hành công vụ, nhiệm vụ (điểm d, điểm đ khoản 1 Điều 74).
5. Về thủ tục xử phạt
- Bổ sung, ghi rõ các hành vi
có đối tượng bị xử phạt là cả chủ phương tiện và người điều khiển phương tiện
hoặc nhân viên phục vụ trên xe vi phạm để quy định việc áp dụng trong trường
hợp chủ phương tiện là người trực tiếp điều khiển phương tiện hoặc chủ phương
tiện là nhân viên phục vụ trên xe vi phạm (khoản 3 Điều 76);
- Bổ sung quy định làm rõ đối
tượng chủ phương tiện bị xử phạt theo quy định của Nghị định (khoản 5 Điều 76);
Chi tiết một số hành
vi và nhóm hành vi điều chỉnh mức xử phạt