Sáng 29/9, sau 4 tuần xét xử vụ án xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đại Dương (OceanBank), Hội đồng xét xử TAND TP. Hà Nội đã tuyên án. Nguyên Tổng Giám đốc OceanBank Nguyễn Xuân Sơn chịu mức án cao nhất tử hình; nguyên Chủ tịch HĐQT Oceanbank Hà Văn Thắm lĩnh án chung thân.

Đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, dư luận đặc biệt quan tâm, được đưa vào diện theo dõi của Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng.

Căn cứ vào các chứng cứ, tài liệu đã được thẩm tra tại phiên tòa, căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa, trên cơ sở xem xét đầy đủ, toàn diện chứng cứ, ý kiến của Kiểm sát viên, các bị cáo, các luật sư…, Hội đồng xét xử (HĐXX) nhận định: Hành vi phạm tội của các bị cáo Nguyễn Xuân Sơn (nguyên Tổng Giám đốc OceanBank), Hà Văn Thắm (nguyên Chủ tịch HĐQT Oceanbank) và các đồng phạm gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm đến lợi ích hợp pháp của cá nhân, tập thể; tiếp tay cho tham nhũng; ảnh hưởng đến việc ra chủ trương điều hành thị trường tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước …Cụ thể:

Về hành vi cho Công ty Trung Dung vay 500 tỉ đồng: HĐXX đánh giá hành vi của các bị cáo Hà Văn Thắm (cựu Chủ tịch OceanBank), Nguyễn Văn Hoàn (cựu Phó TGĐ OceanBank), Hứa Thị Phấn (đại diện nhóm cổ đông của NH Đại Tín), Phạm Công Danh (cựu Chủ tịch Tập đoàn Thiên Thanh), Trần Văn Bình (cựu TGĐ Công ty Trung Dung) phạm tội vi phạm các quy định cho vay.

Hội đồng xét xử tuyên án.

HĐXX cho rằng, Hà Văn Thắm là chủ mưu, Hoàn là đồng phạm giúp sức tích cực. Bị cáo Phấn là đồng phạm tích cực, thụ hưởng khoản vay. Vì vậy cần xử phạt bị cáo Thắm và bị cáo Phấn hình phạt nghiêm khắc. HĐXX cho rằng, các bị cáo có thái độ thành khẩn”, ăn năn. Bị cáo Danh, Bình là đồng phạm, trong đó vai trò của Bình là thấp nhất.

Về hành vi lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt 69 tỉ thông qua Công ty BSC Việt Nam: HĐXX nhận định VKS truy tố là có căn cứ. Hà Văn Thắm là đồng phạm giúp Nguyễn Xuân Sơn chiếm đoạt toàn bộ số tiền trên. Nguyễn Văn Hoàn, Nguyễn Minh Thu, Phạm Hoàng Giang, Hoàng Thị Hồng Tứ là đồng phạm.

HĐXX cho rằng cần phải tuyên Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn ở mức hình phạt cao. Giang, Tứ là người làm công ăn lương, giữ vai trò thứ yếu, các bị cáo là người có hoàn cảnh éo le. HĐXX cho rằng, áp dụng án treo với Tứ là thỏa đáng.

Đối với hành vi cố ý làm trái quy định của nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng: HĐXX cho rằng OecanBank đã vi phạm quy định về kế toán, thống kê; vi phạm quy định về chế độ tài chính của OceanBank quy định trong từng thời kỳ. Vi phạm của các bị cáo đã vượt qua vi phạm quy định của Thông tư 02 nên không thể chỉ xử phạt vi phạm hành chính. Số tiền các bị cáo dùng để chi lãi ngoài là 1.576 tỉ đồng. Việc làm này gây hậu quả gián tiếp tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, làm rối loạn thị trường tài chính, gây nguy cơ tăng lạm phát, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân...

Hậu quả từ sai phạm của các bị cáo dẫn đến số tiền nói trên không thu hồi được, là một phần nguyên nhân dẫn đến lỗ lũy kế hàng năm. NHNN phải đưa OceanBank vào dạng kiểm soát đặc biệt, sau đó phải mua lại OceanBank với giá 0 đồng, gánh toàn bộ nghĩa vụ của OceanBank, làm tăng thêm gánh nặng cho NSNN. Hành vi chi vượt lãi suất cho tổ chức, nhưng thực chất là chi cho lãnh đạo những tổ chức này.

Trong số tiền 1.576 tỉ đồng, có hơn 246 tỉ đồng được chi cho Nguyễn Xuân Sơn, bị Sơn chiếm đoạt. Hà Văn Thắm với tư cách là Chủ tịch OceanBank đã ra chủ trương về chi lãi ngoài, chỉ đạo việc chi lãi ngoài trên toàn hệ thống. Hà Văn Thắm phải chịu trách nhiệm chính về số tiền thiệt hại này.

Đối với 34 bị cáo nguyên là Giám đốc Chi nhánh/Phòng giao dịch Oceanbank, vi phạm quy định của NHNN về trần lãi suất, đồng phạm với các bị cáo các khối, ban nghiệp vụ thuộc hội sở…, phải chịu trách nhiệm về việc để chi nhánh, phòng giao dịch chi lãi suất ngoài, hậu quả để lại nặng nề. Tuy nhiên, đến nay chính sách hình sự của Nhà nước chưa thay đổi, nên không thể miễn truy cứu trách nhiệm như đề nghị của Viện kiểm sát. HĐXX nhận định, các bị cáo chỉ là người làm công ăn lương, do phải chấp hành, phục tùng sự chỉ đạo của cấp trên, quá trình điều tra đã thành khẩn khai báo, không được hưởng lợi từ hành vi làm sai và đã tự động khắc phục hậu quả; tích cực phối hợp với cơ quan điều tra để thu hồi số tiền của khách hàng; các bị cáo có nhân thân tốt, một số bị cáo được khen thưởng… Do đó, HĐXX quyết định áp dụng mức thấp nhất của khung hình phạt, chuyển sang hình phạt tù cho hưởng án treo đối với một số bị cáo.

Về hành vi chiếm đoạt 197 tỉ đồng và tham ô 49 tỉ đồng, có đủ căn cứ xác định từ 2011- tháng 6-2014, HĐXX nhận định: Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn buộc Hà Văn Thắm phải chi tiền cho Sơn, tổng số tiền là 246 tỉ đồng.

Hành vi của Thắm, Sơn cùng lúc đã xâm phạm hai khách thể được pháp luật bảo vệ. PVN là tập đoàn nhà nước, góp vốn 20% vào vốn điều lệ của PVN. Hành vi chiếm đoạt 49 tỉ đồng của Sơn đã cấu thành tội tham ô tài sản. Số tiền 197 tỉ đồng, Sơn đã lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt số tiền này. Đây là số tiền của OceanBank.

Hà Văn Thắm là đồng phạm của Sơn trong hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản của Sơn. Ngoài số tiền 20 tỉ đồng chi cho Ninh Văn Quỳnh, Sơn cũng khai đưa tiền cho nhiều người khác nhưng không chứng minh được số tiền đó đã đưa cho ai. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng, việc này không có ý nghĩa trong việc định tội.

HĐXX cho rằng việc áp dụng hình phạt thật nghiêm khắc đối với các bị cáo là cần thiết, nhằm loại bỏ những cá nhân có hành vi đi ngược lại lợi ích của Nhà nước, của nhân dân.

Nguyễn Xuân Sơn là người khởi xướng, chiếm hưởng toàn bộ số tiền hơn 300 tỉ đồng (chiếm đoạt 69 tỉ đồng của Công ty BSC, 40 tỉ đồng tham ô, 197 tỉ từ OceanBank).

Tại tòa, bị cáo không khai báo thành khẩn, nhằm che giấu tội phạm. Thắm là đồng phạm giúp sức, phần nào khai báo thành khẩn nên áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với bị cáo về hành vi tham ô là thỏa đáng.

Quá trình xét xử sơ thẩm, HĐXX đã có sự phân tích, đánh giá các chứng cứ, chứng minh hành vi phạm tội, tính chất của hành vi, nhân thân, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, vai trò của từng bị cáo trong vụ án. Việc VKS truy tố Hà Văn Thắm và các đồng phạm về các tội danh nói trên là hoàn toàn có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Về trách nhiệm dân sự, HĐXX buộc Nguyễn Xuân Sơn nộp 69 tỉ đồng thu hồi cho ngân sách nhà nước; buộc Nguyễn Xuân Sơn hoàn trả số tiền 179 tỉ đồng. Số tiền 49 tỉ đồng Nguyễn Xuân Sơn tham ô, HĐXX buộc Sơn bồi thường số tiền này cho PVN.

Hà Văn Thắm, Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Minh Thu phải liên đới chịu trách nhiệm về khoản thiệt hại 1.576 tỉ đồng (sau khi trừ số tiền Sơn chiếm đoạt và khấu trừ một số khoản), buộc Hà Văn Thắm phải chịu trách nhiệm với OceanBank mới về số tiền hơn 847 tỉ, Nguyễn Xuân Sơn là 200 tỷ đồng, Nguyễn Minh Thu 50 tỷ.

HĐXX cũng tuyên buộc Hứa Thị Phấn phải chịu trách nhiệm về số tiền 500 tỉ đồng Công ty Trung Dung vay OceanBank do bị cáo Phấn là người chiếm hưởng. Tuy nhiên, OceanBank cũng có lỗi trong việc này nên Hứa Thị Phấn không phải chịu trách nhiệm về số tiền lãi phát sinh từ số tiền nói trên.