Những năm gần đây, Lãnh đạo huyện Văn Bàn đã đặc biệt quan tâm chỉ đạo công tác phát triển kinh tế, chính trị, trật tự an toàn xã hội và nhiều mục tiêu quan trọng khác. Công tác tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cũng là một trong những mục tiêu được chỉ đạo nhằm loại bỏ tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn huyện.

         Hiện nay, dân số toàn huyện có trên 91 nghìn người, gồm 11 dân tộc anh em sinh sống, trong đó dân tộc thiểu số có 77.829 người chiếm 84,6% dân số toàn huyện. Tổng số hộ nghèo tính đến năm 2020 có 1.890 hộ/20.316 chiếm tỷ lệ hộ nghèo 9,3%: Hộ cận nghèo 2.237 hộ/20.316 chiếm tỷ lệ 11,01%. Do tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao hơn nữa tỷ lệ dân số đa số là người dân tộc thiểu số, bên cạnh đó hủ tục lạc hậu vẫn còn tiềm ẩn ở một số ít bộ phận người dân đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Vì vậy, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn còn tiềm ẩn có thể xảy ra.

         UBND huyện đã thành lập Ban chỉ đạo “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” giai đoạn 2015- 2025; hằng năm kiện toàn, tổ chức họp Ban chỉ đạo phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban chỉ đạo. UBND huyện cũng đã tăng cường chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, thị trấn tăng cường bám sát các nội dung của tỉnh, của huyện, đặc biệt là nội dung Chỉ thị số 33-CT/TU ngày 30/10/2017 của Tỉnh ủy Lào Cai về công tác phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống

         Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số được phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể huyện triển khai sâu rộng hằng năm. Tuyên truyền, phổ biến Quyết định 498/QĐ-TTg; Chỉ thị số 33-CT/TU đến từng cán bộ, công chức, đảng viên và nhân dân trên địa bàn huyện với nhiều hình thức như Hội nghị của các cơ quan, đơn vị, các ban ngành, đoàn thể; Hội nghị tuyên truyền pháp luật, tuyên truyền trên sóng phát thanh, cụm loa phát thanh của các xã; trong các giờ học ngoại khóa của các trường THCS, THPT,...

         Công tác Phối hợp vận động, xử lý vi phạm đối với các trường hợp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và các hộ gia đình cho con, em cưới tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống được thực hiện theo quy định của pháp luật và quy ước, hương ước thôn, Tổ dân phố.

Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống từ năm 2016 đến tháng 6/2021 có 40 trường hợp trong đó: xã Dương Quỳ: 03; xã Liêm phú: 01; xã Sơn Thủy: 02; xã Chiềng Ken: 07; xã Nậm Mả: 27. Tảo hôn chủ yếu là người dân tộc Mông, Dao, Nùng, và Tày; dân tộc Mông chiếm tỷ lệ cao trong tổng số tảo hôn của huyện; độ tuổi tảo hôn qua các năm tập trung ở độ tuổi từ 15 -17 tuổi. Tình trạng Hôn nhân cận huyết thống giai đoạn 2016-2020 huyện Văn Bàn có 01 cặp hôn nhân cận huyết thống (phạm vi ảnh hưởng 3 đời). Tổng số phụ nữ sinh con trước 18 tuổi từ năm 2016 đến 6 tháng đầu năm 2021 có 237 trường hợp.

         Nhằm triển khai có hiệu quả tình hình tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện trong thời gian tới, Lãnh đạo huyện đã chỉ đạo các cấp, các ngành tiếp tục đẩy mạnh nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho đồng bào, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng đặc biệt khó khăn. Tăng cường công tác tuyên truyền sâu rộng nội dung Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021-2025” trong các tầng lớp Nhân dân bằng nhiều hình thức: Qua các phương tiện thông tin đại chúng; các lớp tập huấn; bồi dưỡng báo cáo viên, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số; phát huy cao vai trò của các hội, các đoàn thể, người cao tuổi, người có uy tín như già làng, trưởng bản, trong công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân, thay đổi hành vi, xóa bỏ tập tục lạc hậu trong hôn nhân và gia đình. Đưa nội dung tuyên truyền pháp Luật về hôn nhân và gia đình, Pháp lệnh Dân số, Luật Bình đẳng giới vào các buổi sinh hoạt tổ nhóm, Câu lạc bộ của các chi hội phụ nữ, Đoàn thanh niên, chương trình ngoại khóa tại các trường THCS, tổ chức hội thi tìm hiểu kiến thức về Luật hôn nhân và gia đình, Luật bình đẳng giới,…